‘Ook al huil je in de klas, het is gewoon oké’
Ilse (17) heeft last van extreme toetsangst. Op het Kesper College in Gouda, dat gespecialiseerd onderwijs biedt aan leerlingen van het vmbo-tl, havo en vwo, leert ze die te overwinnen. Pedagogisch medewerker Anouk de Kooter helpt haar daarbij.
De toen 16-jarige Ilse ging zo gebukt onder stress voor proefwerken, dat ze zich steeds vaker ziek meldde. Soms zat ze weken thuis. 'Ik kreeg lichamelijke klachten zoals buikpijn en hoofdpijn. Op een gegeven moment moest ik voor een toets zelfs overgeven van angst', vertelt ze.
'Dit moet stoppen'
In de vierde klas van het vwo begon ze zich ook buiten schooltijd terug te trekken. 'De grote hoop toetsen die ik had gemist, werd groter en groter, tot het bijna onmogelijk werd om het in te halen. Daarvan had ik zoveel stress, dat ik uiteindelijk tegen een depressie aan zat. Ik zat steeds meer op mijn kamer. Dingen die ik vroeger leuk vond, vond ik niet meer leuk. Het orkest waar ik bij zat, kon ik mentaal niet meer handelen. Ik dacht: dit moet stoppen.'
Halverwege het jaar besloot ze samen met haar ouders om een pauze in te lassen. Ze zou de vierde klas over doen en hoefde tot de zomervakantie nog maar een of twee uur per dag naar school. Proefwerken maakte ze niet meer. Intussen kreeg ze hulp van een arts, die onlangs bij Ilse een lichte vorm van autisme vaststelde. Hoewel ze aanvankelijk van plan was om na de zomer op volle kracht terug te komen, werd besloten dat ze voorlopig in het gespecialiseerd onderwijs beter op haar plek zou zijn.
Kesper College
Er kwam een plekje vrij op het Kesper College in haar woonplaats Gouda, dat gespecialiseerd onderwijs biedt aan jongeren van het vmbo-tl, havo en vwo. Ilse krijgt daar sinds dit schooljaar de aandacht die ze nodig heeft. Omdat toetsangst meer voorkomt onder leerlingen op deze school, weten docenten goed hoe ze met haar problematiek moeten omgaan.
Daarnaast zijn er pedagogische experts die de leerlingen in de gaten houden, zoals Anouk de Kooter. Zij praat iedere woensdag met Ilse over hoe het met haar gaat, welke toetsen ze nog moet inhalen en welke eraan zitten te komen. Daarnaast monitort ze haar tijdens proefwerken, die ze op aparte uren maakt, zonder klasgenoten. Sinds kort maakt ze trouwens iedere week één toets in de klas; een grote vooruitgang.
'Soms zie ik het wel aan je als het even mis gaat. Je noemt het zelf een black-out hè?', vraagt Anouk haar. 'Ja', antwoordt Ilse, 'dan vergeet ik door de stress opeens de makkelijkste dingen. In het begin van het jaar moest ik soms wel een kwartier nadenken. Dat duurt nu veel korter. Maar alsnog zie je het aan mijn cijfers. Bij mijn laatste biologieproefwerk kun je bijvoorbeeld precies zien wanneer ik black-outs krijg. Die nemen toe door tijdsdruk. In het begin van een toets doe ik het heel goed, maar richting het einde zie je steeds meer fouten.'
Veilige omgeving
Toch ziet Anouk dat Ilse haar angst voor toetsen begint te overwinnen. 'Ik denk dat je sinds de kerstvakantie een onwijze sprong hebt gemaakt', complimenteert ze haar. De veilige sociale omgeving op school heeft daar volgens de pedagogisch medewerkster sterk bij geholpen. 'Het heeft wel even geduurd totdat je merkte dat je hier jezelf mag zijn en niet bang hoeft te zijn. Volgens mij heb je nu echt je plek gevonden in de klas', zegt ze.
'Ja, klopt', zegt Ilse. 'We hebben ook wel echt een hele fijne klas, hoor. Vroeger was ik altijd alleen. Maar nu hoor ik erbij. De mentaliteit is hier heel anders dan op mijn oude school. Ook al huil je in de klas, het is gewoon oké. Iedereen respecteert elkaar. We kunnen alles bij elkaar kwijt.' Ze heeft zelfs een vriendin gevonden, bij wie ze veel van zichzelf herkent: van toetsangst tot haar liefde voor k-pop.
Dit uit Zuid-Korea afkomstige muziekgenre betekent veel voor Ilse. De nummers van haar favoriete popgroep BTS gaan vaak over zelfliefde en mentale gezondheid. Daar heeft ze tijdens de moeilijke periode op haar oude school veel aan gehad. Ze droomt er zelfs van om na haar examen in het Aziatische land te gaan studeren. Welke studie het wordt, weet ze nog niet. 'Eerst wilde ik rechten studeren, nu neig ik meer naar criminologie.'
Aan deze toekomstplannen houdt ze zich vast wanneer het tegenzit op school. Want als ze een onvoldoende krijgt, wil haar toetsangst nog altijd de kop opsteken. 'Als ik het allemaal even niet meer zie zitten, denk ik aan mijn doel. Gewoon doorgaan, denk ik dan. Het liefst zou ik thuis blijven bij een proefwerk. Maar ik ga dan gewoon wél naar school en dan zie ik wel hoe ik het gemaakt heb. Áls ik het maar gemaakt heb. Dat is mijn doel op dit moment.'
Anouk is trots op Ilse. 'Je bent het nu weer aan het dóén. Dat is denk ik echt de enige manier om dit te overwinnen. Door kleine stapjes te zetten en het te ervaren: oké, het is gelukt.' Ze grapt: 'Als ik de volgende keer zie dat je een black-out hebt tijdens een toets, fluister ik wel in je oor: Zuid-Korea!'
In de serie ‘Tussenstation’ vertellen jongeren over hun toekomstplannen en hoe iHub helpt deze te verwezenlijken.