Samuel wilde na het speciaal basisonderwijs graag naar een reguliere middelbare school. Om hem daar goed op voor te bereiden, kwam hij in aanmerking voor de zogeheten Flexklas van het Scheepvaart en Transport College (STC) in Rotterdam. Dit is een aparte brugklas waar leerlingen met een vso-ondersteuningsbehoefte een kans krijgen om met extra hulp de stap naar het regulier te kunnen maken.
'Weet je nog, Samuel?', zegt pedagogisch begeleider Marieke aan de tafel van het gezellig ingerichte lokaal van de Flexklas. 'De vorige keer dat we hier zaten, was tijdens het gesprek over de vraag of je naar het regulier onderwijs kon.' De uitkomst van dat gesprek? 'Ja, ik ga volgend jaar naar een reguliere klas hier op school', zegt Samuel, eraan toevoegend hoe blij hij is met de kans die hij heeft gekregen. 'In het begin had ik wel een beetje stress over of het me zou lukken, maar uiteindelijk viel het mee.'
"Ik heb altijd gezegd: het leven is niet makkelijk, maar als je hard je best doet, pluk je er de vruchten van"
Samuel is een van de acht leerlingen uit de huidige Flexklas van het Scheepvaart en Transport College (STC), een vmbo- en mbo-school in Rotterdam. Dit is een aparte brugklas waar de leerlingen naast gewoon onderwijs ook de begeleiding krijgen die ze nodig hebben om op de voor hen juiste plek in het onderwijs terecht te komen. 'Het streven is een plekje in het regulier onderwijs. Maar als het speciaal onderwijs uiteindelijk toch beter blijkt te passen, dan vind ik ook dat plaatsing in de Flexklas geslaagd is', zegt Marieke.
Zelfstandiger worden
Voorheen zat Samuel op het speciaal basisonderwijs. 'Hij kon zich niet goed focussen omdat hij dingen uit het verleden nog niet had verwerkt', vertelt zijn moeder, die ook bij het gesprek zit. 'Door therapie kan hij zich nu beter concentreren. We wilden hem daarom de kans geven om naar het regulier onderwijs te gaan. Hij moest alleen nog wat zelfstandiger worden. We bezochten verschillende scholen, maar over het STC was hij gelijk enthousiast. Dus toen we hoorden over de Flexklas, waren we heel blij.'
Samuel behoort tot de tweede lichting van de Flexklas; de pilot die samenwerkingsverband KoersVO, iHub onderwijs, Yulius Onderwijs en het STC in het schooljaar 2023-2024 gezamenlijk startten met zorgondersteuning vanuit Pameijer. De aanleiding was de gezamenlijke wens om meer kansen voor leerlingen met een vso-ondersteuningsbehoefte te realiseren. Vijf van de acht leerlingen in de Flexklas stroomden dit schooljaar door naar het regulier onderwijs. Maar het levert meer op: door leerlingen de tools te geven waarmee ze het kunnen redden in een reguliere schoolklas, hebben zij een succeservaring. Daarnaast ontstaat er een uitwisseling van kennis tussen het gespecialiseerd en het reguliere onderwijs.
Andere regels
Marieke heeft als pedagogisch begeleider het hele jaar door contact met de leerlingen, hun ouders, de docent en de leerkrachtondersteunervan de Flexklas. Ze kijkt mee en adviseert over een juiste aanpak. 'De eerste periode staat in het teken van hier landen en kennis maken met elkaar', vertelt ze. 'Je bent nu bij het voortgezet onderwijs, daar gelden heel andere regels dan in het primair onderwijs. Wat wordt er eigenlijk van je verwacht? En hoe gaan we dat dan oefenen?'
De leerlingen krijgen veel regie in het bepalen van hun persoonsgerichte plan waarop ze hun persoonlijke doelen baseren. Marieke wijst naar de overzichtskaarten aan de muur: 'Hier kan je die vijf fases van vooruitgang op zien. Iedere leerling heeft een eigen tempo. Op basis daarvan kijken we of een leerling in staat is om vervolgstappen te maken.' Voorbeelden van die vervolgstappen zijn een keertje pauze houden in de schoolkantine, in plaats van in de klas, het kennismaken met een andere docent of het volgen van een van de reguliere lessen op het STC.
Verdrinken
Wat het regulier onderwijs voor deze kinderen spannend maakt, is dat het vaak gaat om grotere, anonieme instellingen. En het is schakelen om elk uur les te krijgen in een andere lokaal van een nieuwe docent met net weer andere regels of aanpak dan de vorige. Als je gewend bent aan iets meer begeleiding, kun je er makkelijk verdrinken. De Flexklas neemt leerlingen bij de hand om dat te voorkomen. 'Samuel weet dankzij die begeleiding nu hoe het werkt: naar welke klaslokalen hij moet gaan, welke boeken hij mee moet nemen. Als hij dat niet had gehad, dan zou hij zich verloren voelen', zegt zijn moeder.
Middelvinger
Ook op sociaal-emotioneel vlak heeft Samuel zich ontwikkeld. 'In het begin waren er problemen tussen mij en de andere leerlingen, maar dat ging al snel beter', vertelt hij. Het stuitte hem tegen de borst dat sommige leerlingen zich niet aan de fatsoensnormen hielden: 'Bij het speciaal onderwijs word je gelijk de klas uitgestuurd als je je middelvinger opsteekt, terwijl leerkrachten hier soms helemaal niet op zoiets reageren.' Hij moest wennen aan het feit dat regels minder strak worden gehandhaafd en dat de ene docent meer ruimte geeft dan de andere.
Samuel en zijn moeder gunnen andere kinderen uit het speciaal onderwijs ook een kans op een plek in het regulier onderwijs. 'Dat is de reden dat ik dit interview geef, om te laten zien dat dit mogelijk is.' Maar je moet er wel voor willen werken, zegt ze erbij. 'Ik heb altijd tegen Samuel gezegd: het leven is niet makkelijk, maar als je hard je best doet, pluk je er de vruchten van.'
Automonteur
Samuels dromen reiken intussen al verder dan het middelbaar onderwijs. Als hij op het STC zijn vmbo heeft afgerond, wil hij graag een technische beroepsopleiding doen. Die zal niet om schepen en transport, maar om - zijn grote hobby - auto’s gaan. 'Hier leer ik vast hoe ik met gereedschappen moet werken, maar uiteindelijk wil ik graag automonteur worden.'
Flexklas
De Flexklas is voor leerlingen met een vso-ondersteuningsbehoefte die vanuit groep 8 de overstap maken naar het voortgezet onderwijs. Deze klas biedt leerlingen een brug, om met wat extra hulp, de stap naar het reguliere onderwijs te maken. Met een ‘tussenstap’ in de Flexklas wordt verwacht dat leerlingen sneller en beter aanhaken of aangehaakt blijven in het regulier onderwijs. In maximaal één jaar tijd stromen de leerlingen door naar het regulier onderwijs of stromen zij met een duidelijker beeld van de gewenste ondersteuning uit naar het voortgezet gespecialiseerd onderwijs.
De Flexklas startte schooljaar 2023-2024 als tweejarige pilot op initiatief van het samenwerkingsverband KoersVO, de vso-scholengemeenschappen iHub onderwijs en Yulius Onderwijs en in samenwerking met STC vmbo en Pameijer. Door de kennis en ervaring te bundelen, willen deze partijen kansen creëren voor leerlingen om de overstap te maken naar het regulier voortgezet onderwijs en uitval in het regulier onderwijs voorkomen. Ook willen ze leerlingen een bredere keuze in beroepsopleidingen bieden dan op dit moment in het gespecialiseerd onderwijs kan worden geboden. Vanwege het succes wordt de Flexklas in het komende schooljaar voortgezet.