Je browser is verouderd en geeft deze website niet correct weer. Download een moderne browser en ervaar het internet beter, sneller en veiliger!

Eén iHub

Altra, Horizon en De Opvoedpoli veranderen van naam. Vanaf nu heten we iHub onderwijs & familiezorg. Lees meer over wat dat betekent. 

Finalisten Arnoud en Alexandros over hun missie

‘Leerlingen voorbereiden op het leven. Dat doen wij hier’

‘Deze nominatie was een cadeautje’ zeggen Arnoud Compaan en Alexandros Oikonomou. Twee bevlogen iHub-leerkrachten, beide lesgevend op een school voor voortgezet speciaal onderwijs (vso) in Amsterdam, stonden in de finale voor de Leraar van het Jaar verkiezing 2024. Vandaag, 3 oktober, was de feestelijke prijsuitreiking. De derde finalist, Roos Hoornick van vso-school De Ortolaan in Roermond, ging er met de winst vandoor en is benoemd tot vso-leraar van het jaar. We spraken onze gepassioneerde iHub-finalisten over hun belangrijke werk.

‘Het was een eer om voor deze verkiezing genomineerd te zijn', aldus Arnoud. We hebben in deze race zoveel inspiratie opgedaan en bevlogen docenten ontmoet. Dit nemen we mee in ons werk. We feliciteren Roos Hoornick met haar overwinning.’

Arnoud werkt sinds vijf jaar op het Jordaan College. Een vso-school – vmbo-tl – midden in de grachtengordel. Zijn mentorleerlingen laten vooral internaliserend gedrag zien. Emoties, stemmingen en moeilijkheden uiten zij anders. Arnoud: ‘Angststoornissen zie ik veel bij mijn mentorleerlingen. Suïcidale gedachten, autisme, ADHD ook.’ Wie naar school komt is elke dag weer een verrassing zegt Arnoud: ‘De week doorkomen, dat is voor een aantal leerlingen al heel moeilijk.’

Alexandros is een zij-instromer. Na een carrière bij onder andere Emirates Airlines en UNHCR koos hij zes jaar geleden voor het Meiberg College in Amsterdam-Zuidoost, als leraar geschiedenis en aardrijkskunde. Een vso voor havo en vwo (en mavo bovenbouw). Alexandros: ‘Het onderwijs is tot nu toe mijn meest belonende werk gebleken. Niet in geld, wel in waardering. Lesgeven in het speciaal onderwijs is mijn roeping. Soms denk ik: als ik hier wegga, stop ik met het onderwijs. Dit werk is speciaal.’

‘Vakidioten? Die zijn hier snel klaar’

‘Op het speciaal onderwijs doe je zoveel meer dan lesjes afdraaien,’ antwoorden beiden op de vraag wat lesgeven op een vso bijzonder maakt. Arnoud: ‘Ieder lesuur begint met afstemmen. Hoe zit iedereen erbij? Wat is er, voor schooltijd en op school, allemaal al gebeurd? Is een leerling überhaupt in staat les te volgen? Daar besteed je tijd en aandacht aan.’ Dit afstemmen gaat soms ten koste van de lesstof, erkent Arnoud. ‘Sowieso is het aanleren van vaardigheden, denk aan plannen, omgaan met emoties en jezelf presenteren, steeds belangrijker. Wie zijn valkuilen kent, houdt zichzelf makkelijker staande. In het vervolgonderwijs, maar ook later, in relaties en op het werk. Vakidioten? Die zijn hier snel klaar. Leerlingen voorbereiden op het leven. Dat doen wij hier.’

Het Meiberg College is een van de weinige vso-scholen die lessen aanbiedt op havo- en vwo-niveau. Alexandros: ‘Wij zijn juist veel minder bezig met die basale vaardigheden. Mijn leerlingen, sommigen hoogbegaafd, dagen mij echt uit.’ Differentiatie vindt Alexandros heel belangrijk. ‘In mijn lessen bouw ik momenten in waarop ik de lesstof op de niveaus basis, steun of uitdaging aanbied. Ik toets regelmatig. Zo hou ik zicht op de voortgang en kan ik tijdig ingrijpen bij problemen.’

‘Contact maken, je leerling zien. Dat is belangrijk’

Alexandros erkent dat contact maken, ook op zijn school, soms vóór lesgeven gaat. ‘Binnenkomen en je les afdraaien? Dat gaat hier niet. Ik zie mijn leerlingen. Ik wil weten: wat speelt er bij jou? Als je dat weet zijn ze opener.’ Om die openheid te stimuleren wandelt Alexandros regelmatig met leerlingen rond het schoolgebouw. ‘Kijk, daar gaat ‘ie weer, zeggen collega’s, als ik voorbij loop.’ Arnoud ziet zijn vak als middel, niet als einddoel. ‘Wiskunde is een stress-vak. Leerlingen die de stof niet begrijpen, raken in paniek. Door die paniek ontstaat er ruimte voor een gesprek.’

De persoonlijke feedback die Alexandros op toetsen geeft, draagt ook bij aan de band die hij met zijn leerlingen heeft. ‘Die feedback, dat waarderen ze. Een leerling vond dat hij een punt meer verdiende. Ik zei hem: leg maar uit. Ik hoorde zijn motivatie aan. Toen zei ik: jouw antwoord staat niet in het model, maar is zó doordracht. Jij krijgt van mij dat punt. Als professional ben ik het met je eens.’

‘Leerlingen zijn geen computers waar antwoorden uitrollen'

‘Dat maakt dit vak zo mooi’, zegt Alexandros. ‘Leerlingen hebben emoties, gevoelens, wensen. Het zijn geen computers waar antwoorden uitrollen.’ De schoolcarrière van een vso-leerling is hobbelig. Hen daarin begeleiden geeft Arnoud voldoening. ‘Je middelbare schooltijd, je puberteit, is lastig. Voor iedereen. Voor deze leerlingen, die worstelen met zichzelf en hun omgeving, is dat nog zwaarder.’ Arnoud merkt dat zijn leerlingen grotendeels goed terecht komen. ‘Ze krijgen een baan, huis, kinderen. Ze vinden, al kost hen dit meer moeite dan leerlingen uit het regulier onderwijs, een plek in de maatschappij. Dan weet je als docent: we hebben het goed gedaan.’ Arnoud benadrukt dat een vso-diploma dezelfde waarde heeft als een diploma behaald via het regulier onderwijs. ‘Onze leerlingen doen staatsexamen. Die examens zijn moeilijker dan schoolexamens.’

‘Bruggen slaan tussen vso en mbo’

Arnoud is trots op zijn nominatie. ‘Met twaalf finalisten volgden we een mediatraining. Stel je eens even voor: een dozijn bevlogen docenten, in één ruimte. Dat was fantastisch! We keken elkaar aan en zeiden: zullen we samen een nieuwe school oprichten?’ Met twee finalisten uit het mbo heeft Arnoud inmiddels vaker contact. ‘Een brug slaan tussen het vso en het mbo, dat is zo belangrijk. De expertise, hoe om te gaan met ‘onze’ leerlingen, dat moet vanuit ons komen. Tegelijkertijd wil ik van hen weten wat zij van ons nodig hebben. Wat moeten onze leerlingen kunnen om in het vervolgonderwijs succesvol te zijn? Daar wil ik mee aan de slag.’

Alexandros werkt met een collega aan een nieuwe geschiedenismethode. Wekelijks besteedt hij vrije uren aan het ontwikkelen van lesmateriaal en het voorbereiden van lessen. ‘Ik heb een eigen website ontwikkeld waarop de lesstof is terug te vinden.’ Minder inhoudelijke lessen, meer tijd voor individuele feedback en begeleiding, is sowieso een wens van Alexandros. Zijn ideale lesdag stopt om 12.00 uur. ‘Na de lunch start dan het individueel onderwijs. Plusklassen gaan debatteren, schaken of naar een museum, leerlingen die extra steun nodig hebben krijgen extra training van vakdocenten. In kleine groepjes, in een rustig tempo.’

Beiden zien zichzelf niet snel uit het onderwijs vertrekken. Alexandros: ‘Ik denk na over een master aardrijkskunde of het halen van mijn PHD. Doorleren naast mijn baan, dat verhoogt mijn werkplezier.’ Arnoud: ‘Toen ik begon in het onderwijs was de pensioenleeftijd 55 jaar. Dat is nu 67. Ik heb nog wel even te gaan haha! Nee, ik blijf hier. De leerlingen zijn fantastisch. Dit werk is té waardevol om nu al te stoppen.’